Kiwon Lafiya: Kuturta, Hanyoyin Kamuwa, Alamomi, Kariya da Riga-kafi

Menene Kuturta?
Kuturta (Leprosy) cuta ce mai tsanani wadda kwayar cutar Mycobacterium leprae ke haifarwa. Cutar na shafar fata, jijiyoyi, da kuma wasu sassan jiki, musamman hannaye, kafafuwa, hanci, da ido. Duk da cewa cutar ta fi shahara a tarihi, yanzu ana iya magance ta idan aka gano da wuri.

Hanyoyin Kamuwa da Kuturta
Kuturta ba tana yaduwa cikin sauki kamar yadda ake tunani ba. Hanyoyin kamuwa sun hada da:

1. Hulɗa ta kusa da wanda ke ɗauke da cutar, musamman idan cutar tana da tsanani.
2. Fitar iska daga hancin wanda ke ɗauke da cutar mai tsanani.
3. Dogon hulɗa da kayan wanda ke ɗauke da cutar.

Alamomin Kuturta
Alamomin cutar suna bambanta bisa ga tsanani, amma mafi shahara sun hada da:

• Fatar da ke fita daga hayyacinta, wato ba ta jin zafi ko sanyi.
• Rashes masu launin fari ko ruwan dorawa da ba sa jin zafi.
• Raunuka ko ciwon da ba sa warkewa cikin sauƙi.
• Rage ƙarfi ko jin rashin lafiya a hannaye ko ƙafafu.
• Bushewa ko kumburin ido ko kuma rashin gani.

Hanyoyin Kariya

• Gujewa dogon hulɗa da wanda ke ɗauke da cutar da ba a fara magani ba.
• Tabbatar da tsafta a gida da muhalli.
• Nemi kulawar likita idan an ga wani abu na ban tsoro a fata.

Riga-kafi da Magani

• Ana iya warkar da kuturta ta hanyar amfani da magungunan haɗin gwiwa (Multi-Drug Therapy, MDT) waɗanda Hukumar Lafiya ta Duniya (WHO) ke bayarwa kyauta.
• A cikin shekaru 6 zuwa 12 na shan magani, cutar na cike warkewa idan aka fara magani da wuri.
• Rigakafin BCG yana da matuƙar muhimmanci wajen rage yuwuwar kamuwa.

Kammalawa
Kuturta ba wani hukunci ba ne idan aka gano da wuri kuma aka fara magani. Yana da matuƙar muhimmanci a wayar da kan jama'a domin kawar da tsangwama da ƙyamar waɗanda ke fama da cutar. A duk lokacin da aka ga alamomin da aka lissafta, yana da muhimmanci a garzaya asibiti don samun shawarwarin kwararru.